Half februari verscheen een protestlied van een collectief van jonge Cubaanse rappers, gericht aan het huidige regime, ‘Patria y Vida’ (zie onder meer Volkskrant). Het stuk greep me meteen aan, met name deze zinsneden:
No más mentiras Mi pueblo pide libertad, no más doctrinas Ya no gritemos patria o muerte sino patria y vida Y empezar a construir lo que soñamos Lo que destruyeron con sus manos
Geen leugens meer Mijn volk vraagt om vrijheid, geen doctrines meer Laten we niet meer ‘Het Vaderland of de Dood’ schreeuwen, maar ‘Vaderland en Leven’ En beginnen met het opbouwen van waar we van dromen Wat zij vernietigden met hun handen
Ik schiet vooral vol bij de donker gemaakte zin.
Deze oerkreet, deze oproep om levenssappen te voeden in plaats van ze te vernietigen en te benauwen, deze smeekbede om de subtiele en gevoelige kanten van het bestaan te waarderen, juist die kanten die hetzelfde bestaan mogelijk maken, deze schreeuw om gezien te worden…. Dit simpele en toch bijna onverstaanbare verzoek om te leven.
Het komt me allemaal zo bekend voor.
Als gevoelige avonturier had Pepijn dit kunnen zingen – het is dat Cubaanse rap nog niet tot zijn repertoire hoorde. Hij raakte klem tussen online school, geen school, niet kunnen sporten, geen vrienden kunnen zien enzovoort. Internet en drugs als ontsnappingsroute. Plat gezegd: uitgeknepen door ‘het systeem’, wat dat ook zijn mag. In ieder geval de structuren en instituties die voorschrijven hoe je opgroeit en onder welke voorwaarden dat is. Mogen wij ons afvragen hoe voedend die structuren zijn? Hoe voedend de corona-maatregelen zijn? Is dit nu het beste wat Nederland kan voortbrengen in tijden van crisis, deze beknelling van het leven?
Het lied van deze gelegenheidsformatie zit tsjokvol metaforen die specifiek Cubaans zijn. Maar hoe veel parallellen zijn er niet te trekken met de aanpak van de corona crisis?
tu cinco nueve, yo doble dos
jij vijf negen (59), ik twee keer twee (2020)
1959 is het jaar van de Cubaanse revolutie. Patria y Vida is het verzet van een jonge generatie tegen de idealen van vroeger, die vooral de zittende klasse beschermt, maar niet de jeugd de ruimte geeft. Patria y Vida gaat over het conflict tussen generaties. Over het gemak waarmee aanspraak wordt gedaan op de flexibiliteit van jongeren ten gunste van ouderen. Niet dat de ouderen of oude idealen geen bescherming verdienen. Maar het leven is rijker en verdient méér bescherming. Leven moet gevoed worden.
Laat je raken door deze Cubanen. En dans.
Achtergronden bij Patria y Vida – AD 11 maart 2021 – Trouw 1 maart 2021 – Volkskrant 7 maart 2021 – BBC 20 februari 2021 – France24 5 maart 2021