Het hakt erin: 1 op de vijf jongeren tussen de 12 en 25 heeft suïcidale gedachten gehad tijdens de laatste lockdown periode tussen eind 2021 en maart 2022, volgens het netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen. De mentale gezondheid van jongeren is zwaar beproefd. Juist op hun leeftijd is er zoveel behoefte aan samenzijn en levendigheid. Aan de mogelijkheid om je te slijpen aan anderen. Aan perspectief. Onder corona werd het meest vanzelfsprekende afgenomen: contact. Dat kwam bovenop de andere sombere vooruitzichten: het klimaat dat in snel tempo achteruit kachelt, het financiële systeem dat niet te houden is, de gezondheidszorg die onbetaalbaar wordt, het landbouw en voedselsysteem dat ziekmakend is. En zij moeten het uiteindelijk oplossen. Als toetje dit jaar dan nog de oorlog in Oekraïne. Alles bij elkaar genoeg reden om depressief te worden. De onmacht om het tij te doen kantelen is zo voelbaar.
Je kunt ook zeggen: viervijfde had géén suïcidale gedachten. Maar hoe verging het hen dan, wat deden zij? Als de somberheid niet naar binnen slaat, slaat die misschien naar buiten? Zo zou je het bericht kunnen opvatten van de Utrechtse studentenvereniging U.V.S.V./N.V.V.S.U. Ze stellen dat het cocaïne gebruik onder studenten is geïntensiveerd. Waar het vroeger uitzonderingen betrof, onder ouderejaars, is een lijntje coke ook bij eerste-jaars genormaliseerd. Bier is duurder dan drugs, dus drinken ze water op feestjes, en nemen ze een pilletje. Corona heeft het thuisgebruik gewoon gemaakt. Daarnaast wordt er onvoorstelbaar veel gedronken. Dat deden jongeren vroeger ook, maar het schijnt meer te worden. Als reactie op de zwartgallige maatschappelijke perspectieven wellicht?
Jongeren willen niet dood; jongeren willen leven. Pepijn wilde niet dood. Pepijn wilde leven. Hij bruiste van energie. Energie die gekneveld werd. Die energie heeft hij in drugs gestopt.
Energie en nieuwsgierigheid willen geleefd worden, willen eruit. Anders dooft het vuur. Of barst de bom.
Zoals in november 1989. Het was genoeg geweest. Als voorbode waren al enkele mensen met de auto naar Hongarije en Tsjechië vertrokken. Het werden er steeds meer. Grenswachten hielden op met mensen tegen te houden. En op gegeven moment dromde een massa samen voor de Muur. Dé Muur, die Oost en West Berlijn zo lang gescheiden had gehouden. Het Oost-Duitse regime begaf het onder de druk van mensen die ten langen leste er genoeg van hadden om geknecht te worden. Ze wilden vrij zijn. Dat verlangen was groter dan de angst die ze voelden. En de muur, die viel.
Er staan nog restanten van die muur overeind, in het Mauerpark.
En op 12 mei 2022 maakte Het4e gymnasium een schoolreis naar Berlijn. De groep vrienden van Pepijn besloot een deel van de muur te bewerken met graffiti. Ze zijn Pepijn niet vergeten. De tranen sprongen in mijn ogen toen ik de beelden binnenkreeg.
De uitweg. We hebben een uitweg nodig. Een uitweg uit onze zelfgebouwde maar soms verstikkende manier van democratie. Waarin alles gezegd kan worden, maar politiek weinig verandert. Waarin de ombudsman keer op keer vaststelt hoe de overheid haar burgers knevelt. Met de beste bedoelingen vastnagelt in algoritmes. Waarin burgers wel mogen inspreken in planologische processen, maar niet echt aan tafel komen. Participatie is vooral afvink werk geworden. Ik merk dat ik steeds cynischer wordt over de politiek. Een recent WOB-verzoek over de communicatie en besluitvorming rondom Hydroxychloroquine liet zien dat willens en wetens met verkeerde informatie is gestrooid, verkeerde onderzoeken zijn ingezet, huisartsen opzettelijk zwart zijn gemaakt, alles om de vaccin strategie maar te beschermen. Andere opties zijn simpelweg afgestreept. Onderzoek van NRC liet verder zien dat er eind 2020 wel degelijk meer IC-bedden te creëren waren. Het ministerie van VWS heeft willens en wetens uitbreiding tegengehouden, het zou te duur zijn. Voorstellen van jongeren en studenten om de corona-maatregelen voor hen behapbaar te maken sneuvelden aanhoudend. Is het dan vreemd dat het Nederlands Jeugdinstituut constateert dat hun vertrouwen in de overheid tanende is?
We hebben een uitweg nodig. Ik heb een uitweg nodig. Zo’n 16 maanden na zijn dood voel ik hoe een sluier van zwaarte om me heen hangt. Ik wil iets moois maken, iets waar ik zelf en anderen blij van worden, en niet toegeven aan het cynisme. De graffiti van de vrienden van Pepijn is aanstekelijk. Zij zijn de uitweg.
We need to break another brick in the wall.
Die sluier van zwaarte voel ik ook, van een ander gewicht dan de jouwe met het immense verdriet over en gemis van Pepijn, maar wel over de pijn van de kinderen en jongeren door de bizarre pandemieaanpak en de ‘paniekporno’ zoals dr Marc Jacobs die recent op LinkedIn noemde n.a.v. wat er nu weer gaande is en wat er in het najaar gaat gebeuren. Het is zo deprimerend en onmachtig makend. Juist daarom deed de actie van Pepijns maten me ook zo goed. Zij zijn de uitweg ja. Dankjewel weer voor deze bemoediging in deze zwaarte.
Prachtige blog Gaston. Mooi hoe je het vallen van de muur noemt als voorbeeld van een niet te stuiten drang naar vrijheid die bij ons mens zijn hoort. En dat Pepijn ook zo snakte naar vrijheid. Hij veranderde van een jongen in een krachtige sportieve jongeman. Hij kreeg interesse in meisjes, stond klaar om de wereld te veroveren met zijn bruisende creativiteit maar de lockdown gaf geen ruimte aan deze levensenergie. ‘ Je bent jong en je wilt’ wat werd ‘je bent jong en je kunt niks’
En dan het kunstwerk op de Berlijnse muur gemaakt door de vrienden van Pepijn. PEPPIE in prachtige letters. Ook ik vond dat heel ontroerend.